Develi Tarihi

Develi, yüzyıllar boyunca pekçok medeniyete ev sahipliği yapmış bir yerleşim yeridir.İlçemizde bu medeniyetlere ait tarihi eser kalıntıları ve mevcut yapılar bulunmaktadır.Gümüşören ve Taşçı abideleri Develi’nin Hititler döneminde yerleşim yeri olduğunu göstemektedir. M.Ö. 1200 yılında Hitit Krallığının yıkılmasından sonra Frigler Anadolu’da egemen olmuşlardır.Frigler döneminde Gümüşören (Fraktın) ve Kızılırmak çevresinin önemli yerleşim yerleri olduğu anlaşılmaktadır. Develi Pers hükümdarlığı döneminde de önemini korumuştur.

Develi’nin tarihi isimlerinden biri de Everek’tir.14.asırda yaşayan tarihçi Mustawfi kasabanın isminin Davalu olduğunu belirtir.17.Yüzyılda yazılmış olan Cinannüma adlı eserde ise ilçe ismi Davahlu olarak geçmektedir.

1071 Malazgirt zaferinden sonra Oğuz boyuna mensup sultan Alparslan’ın yeğeni olan Dev Ali bölgeyi fethetmiştir ve Develioğulları bölgeleye yerleşmiştir. Dev Ali’nin Güney Yukarı Mahallesi’nde Türbesi bulunmaktadır. Dev Ali’nin türbesinde Türk Tarih Kurumu’nun hazırladığı şeceresi mevcuttur.

Develi Selçuklular’dan sonra Karamanoğulları beyliğine katılmıştır. Develi, Fatih Sultan Mehmet’in Karaman seferi sırasında Develikarahisar kalesi komutanı Atmacabey ile haberleşmesi sonrasında 1474 yılında Osmanlı idaresine dahil olmuştur.

Develi, Osmanlı Devleti yönetiminde uzun bir süre Niğde sancağına bağlı olarak kalmıştır.1864 yılında Kayseri Livasına bağlanmıştır. Develi 1870 yılında ilçe merkezi haline getirilmiş ve 1871 yılında belediye teşkilatı kurulmuştur.

Develi, Kurtuluş savaşında, güney cephesinde Haçin savaşı gibi önemli bir mücadeleyi kazanmıştır. Fransızlar, Fraktın’a kadar gelmişler ise de geri püskürtülmüştür. Milli Mücadelede; Osman Çoşkun Bey, Kanberli Osman Bey, Yakup Kenan Bey, Paşazade Osman Bey, Hadi Bey, Op.Dr.Osman Bey, Numan Efendi (Kara Müftü), Atıf Bey, A.Hazım Bey ve Veli Civan Bey gibi kahramanlar önemli görevler ifa etmişlerdir.

Tarihin her medeniyetinde yerleşim yeri olmuş Develi önemli tarihi kalıntılar ve eserler bulunmaktadır. Özellikle Selçuklular dönemine ait eserler hala bulunmakta ve kullanılmaktadır. Hala mevcut olan eserler; Güney Yukarı Mahallsi’nde Devali Türbesi, Sivasi Hatun Camii, Hızır İlyas Türbesi, Seydi Şerif Türbesi, Şeyh Ümmi Türbesi, Epçe MAhallesi’nde Ebçe Sultan Türbesi, Şıhlı Mahallesinde Hamidiye Medresesi, Havadan Külliyesi ve Aksu mevkiinde Gereme Harabeleri, Çomaklı Yer Altı Şehri, Tombak, Şahmelik, Ayşepınar, Develi, Gazi, Develi Kasabası Kaya Oyma Mağaraları ayrıca Fıraktın Yazılı Kayaları, Öksüt Kalesi bulunmaktadır.

(BSHA – Yaşar Mert)